خبرگزاری آریا- با مرور ماجرای قتل رومینای13 ساله متوجه نقش مهم مسئولیت متولیان امر ، مسئولیت پذیری مردم ، بی توجهی به اورژانس اجتماعی و بودجه ناچیز آسیب های اجتماعی می شویم که باید به آن توجه جدی شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آریا، چند روزی است که همگان با نام دختر بچه ای 13 ساله به نام رومینا اشرفی آشنا شده اند و ماجرای آن نقل محافل شده است . دخترکی که در «سفید سنگان لمیر» از بخش «حویق» شهرستان «تالش» در استان گیلان به خاطر آن که به قصد ازدواج با «بهمن »مردی که دوست داشته خانه را ترک کرده بود و در نهایت قربانی خشم پدر شد و وقتی که پدر او را پیدا کرد، در خواب با داس سرش را برید. به همین کوتاهی، سیاهی و تلخی. اما متن ها و صحبت های زیادی این روز ها دیده شنیده ایم که مقصر کیست و چرا این اتفاق افتاد و چرا نباید این فاجعه رخ می داد؟ عده ای دم از قصاص پدر می زنند و عده ای آن را به متولیان آموزشی و فرهنگی و ... مرتبط می دانند و این در حالی است که همه نقایص دست به دست هم داده تا این فاجعه رخ بدهد.
پدر رومینا به اتهام قتل دخترش در بازداشت است و بازداشت بهمن به اتهام آدم‌ربایی و تحریک به قتل، این پرونده را وارد مرحله جدیدی کرده و گفته شده برای رسیدگی به این پرونده دستور ویژه صادر شده است.
نقش اختلالات روانی در بروز چنین حوادثی
علیرضا شریفی یزدی، جامعه شناس، در تحلیل وقوع و تکرار چنین حوادثی می گوید: «مطالعات نشان می دهد که حدود 40 درصد از قتل ها در ایران، قتل های ناموسی هستند؛ اما به دلیل ملاحظات خانوادگی و محیطی با چنین نامی در مجامع قضایی ظهور پیدا نمی کنند.
مطالعات همچنین نشان می دهد تعداد قابل توجهی از جمعیت مردم ایران به یک یا چند اختلال روانی دچارند و میزان مراکزی که این موارد را درمان می کنند هم بسیار اندک است. حرفم این است که اختلالات روانی نقش مهمی در بروز چنین حوادثی دارند؛ به ویژه اضطراب و ناتوانی در کنترل خشم. روشن است که اگر کسی سلامت روان داشته باشد، حتی در مقابل فجیع ترین کارها هم دست به چنین اعمال وحشتناکی نمی زند. حتما این فرد یک یا چند اختلال روانی را با خودش حمل می کند».
مجازات قاتل بایستی شدید و غلیظ باشد
از طرفی عزت الله ضرغامی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «قتل فجیع رومینای 13 ساله توسط پدرش افکار عمومی را به شدت جریحه دار کرده است.بررسی علل روانی، اجتماعی و فرهنگی این فاجعه را باید کارشناسان و اهل فن انجام داده و نتایج ملموس آن را برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه به جامعه ارائه نمایند.بحث حقوقی و فقهی این مسئله هم به نوبه خود حائز اهمیت است.درست است که در مورد قتل فرزند، قصاص به مفهوم اصلی و مصطلح آن جاری نمی شود، ولی بدون تردید مجازات قاتل بایستی بقدری شدید و غلیظ باشد که کسی حتی جرئت تصور ارتکاب آن را هم نکند.
دلسوزانی که برای اصلاح قانون فعلی یعنی فقط 3 تا 10 سال حبس، بار ها فریاد اعتراض سردادند، حق دارند مخالفین را در مقابل افکار عمومی محاکمه کنند.نمی دانم چرا به توصیه های مکرّر رهبر انقلاب در مورد ضرورت برخورد قانونی و اخلاقی با کسانی که تعدی به زن را حق خودشان می دانند بی توجهی می شود.
تشویق پدران برای کشتن فرزند!
اما یک وکیل دادگستری با بیان اینکه «قصاص نشدن پدر یا جد پدری در کنار سایر علل و عوامل به نوعی تشویق پدران برای کشتن فرزندشان است» گفت: این ماده قانونی از قبل هم چالش برانگیز بوده است و باتوجه به اینکه غالب حقوق‌دانان معتقد هستند که باید این ماده تعدیل شود، قانون گذار به این مسئله توجه کند و این ماده جرح و تعدیل یا اصلاح شود به نوعی که بیم تجری در ارتکاب جرم را در پدران ایجاد نکند.
عبدالصمد خرمشاهی معتقد است که مجموعه علل و عواملی باعث وقوع این گونه قتل‌ها می‌شود؛ اولین علت ممکن است شک و سوءظنی باشد که پدر نسبت به مشروعیت فرزند خودش دارد، دومین عامل این‌گونه قتل‌ها ناقص‌الخلقه بودن فرزندان است که بعضا به دلیل رهایی از مشکلات و گرفتاری‌های آنها انجام می‌شود و سومین عامل، معمولا اختلافات شدید خانوادگی است. فقر نیز یکی از دلایل بروز فرزندکشی است و بعضی از پدران به محض اینکه از سرپرستی و تکفل فرزندان خود مطلع می‌شوند ممکن است فرزندانشان را از بین ببرند.
وی با بیان اینکه «در کنار تمام دلایل گفته شده، یک دلیل مهم می‌تواند مسئله قانون مربوط باشد» ادامه داد: در ماده 220 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 عنوان شده است که «پدر یا جد پدری که فرزند خود را بکشد قصاص نمی‌شود و به پرداخت دیه به ورثه مقتول و تعزیر محکوم خواهد شد» و در ماده 301 قانون مجازات اسلامی جدید آورده شد که «قصاص در صورتی ثابت می‌شود که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنیٌ‌علیه (کسی که جرمی به ضرر او واقع شده) نباشد». در مجموع یکی از مواد چالش برانگیز قانون مجازات اسلامی «قصاص نشدن پدر یا جد پدری» بوده است که پاره‌ای از حقوق‌دانان به آن ایراد گرفتند و آن را مخالف اصل می دانند چون اصل بر این است که «مجازات برای همه افراد باید یکسان باشد».
وی افزود: این ماده قانونی (قصاص نشدن پدر یا جد پدری) در کنار سایر علل و عوامل به نوعی تشویق پدران برای کشتن فرزندشان است و از قبل هم چالش برانگیز بوده است و باتوجه به اینکه غالب حقوق‌دانان معتقد هستند که باید این ماده تعدیل شود، قانون گذار به این مسئله توجه کند و این ماده جرح و تعدیل یا اصلاح شود به نوعی که بیم تجری در ارتکاب جرم را در پدران ایجاد نکند.
اظهارات مادر رومینا، تنها شاهد قتل
بازداشت بهمن، جوانی که با رومینا ارتباط داشت و این ارتباط منجر به قتل رومینا شد، در آخرین ساعات جمعه در تالش اتفاق افتاد. این مرد یک روز قبل از بازداشت در مصاحبه‌ای ویدئویی گفته بود عموی رومینا او را تهدید به قتل کرده است.
بهمن در توضیحاتی که درباره رابطه‌اش با رومینا داده، گفته است: من و رومینا دو سال قبل از این حادثه با هم آشنا شدیم و من قصد داشتم با رومینا ازدواج کنم.
آن‌طور که اطرافیان رومینا می‌گویند، بهمن موضوع خواستگاری را به یکی از نزدیکان پدر رومینا گفته و او نیز جواب داده بوده خانواده رومینا با این ازدواج موافقت نمی‌کنند. بااین‌حال بهمن یا خانواده او هیچ‌وقت برای خواستگاری رسمی و صحبت رودررو پا پیش نگذاشتند و موضوع زمانی جدی شد که خانواده رومینا متوجه شدند او از خانه فرار کرده است.
مادر رومینا تنها شاهد قتل دخترش درباره اینکه رومینا چطور کشته شد، می گوید:رومینا و برادرش خوابیده بودند، من هم به سمت حمام رفتم. چند تکه لباس برای شستن داشتم. رفتم که لباس‌ها را بشویم، یک‌دفعه پدر رومینا به حمام آمد و در را روی من بست. همان لحظه فهمیدم همه‌چیز تمام شد. فریاد زدم، به در کوبیدم، جیغ کشیدم و کمک خواستم. وقتی توانستم بیرون بیایم که کار از کار گذشته بود و پدر رومینا او را کشته بود. بعد با همان داس بیرون رفت و مردم را خبر کرد. من نمی‌توانم این مرد را ببخشم و از او طلاق خواهم گرفت. من اصلا نمی‌توانم دیگر در روی او نگاه کنم. گردن رومینا را زده بود. من قصاص می‌خواهم.
بودجه آسیب‌های اجتماعی هیچ است!
اما اینکه متولیان آموزش و آسیب های اجتماعی چه کرده اند نیز از سئوالات مهم این مقوله است . مدیرکل امور تربیتی آموزش‌وپرورش در واکنش به اقدامات این وزارتخانه برای جلوگیری از آسیب‌هایی مانند حادثه "رومینا اشرفی" گفت: بودجه آسیب‌های اجتماعی هیچ است!
وی درباره قتل رومینا دختر 14 ساله تالشی و اقداماتی که آموزش و پرورش برای جلوگیری از چنین آسیب‌هایی انجام می‌دهد، گفت: این اتفاق باعث تأسف شد و فضای عمومی را جریحه‌دار کرد؛ آموزش و پرورش کارهای متعددی را در این راستا انجام می‌دهد؛ آزمون‌های سلامت روان را برگزار می‌کنیم و دانش‌آموزان پایه هفتم و هشتم به تعداد بیش از 2 میلیون نفر در آن شرکت می‌کنند.
وی افزود: نقشه خطرپذیری مدارس را آماده و گزارش‌ها و اخطارهای لازم را به مراجع مربوط داده‌ایم؛ موارد اورژانسی را مشخص و درصد سلامت روانی، اجتماعی و فردی را در اختیار داریم؛ مهمترین سامانه ما نماد یا نظام مراقبت اجتماعی است و همه دانش‌آموزان در این سامانه دارای پروفایل هستند و رصد می‌شوند؛ در حوزه روانی و رفتاری هم نیمرخ دانش‌آموزان و هم نقشه خطرپذیری را در اختیار منطقه و استان قرار می‌دهیم اما قطعاً کافی نیست.
وی با بیان اینکه اعتباری 6 میلیارد و 800 میلیونی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی 15 میلیون دانش‌آموز در اختیار داریم و حتی‌امکان آموزش‌های توانمندسازی هم به طور کامل وجود ندارد، متذکر شد: این بودجه عملاً هیچ است و به ازای هر دانش‌آموز 400 تومان است. امکان اجرای بسیاری برنامه‌های پیش بینی شده فراهم نشده اما با همه اینها در حوزه مسئولیت خودمان تلاش کرده‌ایم.
پدری که باید دختر را از محبت پدرانه لبریز کند
از طرفی میثم مطیعی مداح اهل بیت(ع) با انتشار توئیتی نسبت به ماجرای قتل رومینا اشرفی با اشاره به آداب اسلامی برای تربیت فرزندان واکنش نشان داد و نوشت:«پدری که می خواهد دخترش به سمت ارتباط با دزدان عاطفه کشیده نشود، اگر عاقل باشد از ابتدای تولد تا آخرین مراحل زندگی، او را از محبت پدرانه لبریز می کند. در ماجرای رومینا اشرفی به چند رباعی از برادرم میلاد عرفان پور بسنده می کنم»
متن این شعر به این شرح است:
دستان مرا بگیر بابا... سردم...
یک بوسه... که از فرارها برگردم
مِهری که دریغ کردی از من، بابا!
از هر کس و ناکسی گدایی کردم
آرام گرفته ام، بیا باباجان
از حال دلم بپرس...ها... باباجان
آن بوسه که خرج من نکردی، آخر
داسی شد و بوسه زد مرا، باباجان
آه از گل سرخ بی گناهی که منم
بر غربت خویشتن، گواهی که منم
بی مهر پدر، هیچ نفهمید از عشق
آن دختر بی پشت و پناهی که منم
سنگی شده بود... ساکت و سرد، پدر
پیغام محبتی نیاورد، پدر
لبخند نداشت، داس در دستش بود
تا کِشته ی خویش را درو کرد پدر
ای حسرت احساس کبودم! بابا!
ای مهر تو خواهش وجودم! بابا!
دیشب یکی آمده سرم را برده ست...
ای کاش هنوز خواب بودم، بابا
از مزرع غم، فتنه درو خواهد کرد
پشت سر هم، فتنه درو خواهد کرد
داس است به دست غرب وحشی، داس است
از خون تو هم فتنه درو خواهد کرد
این درد چه دودمان تلخی دارد
این جوهر خون، زبان تلخی دارد
سوغاتی دست های بی ایمان است
این داس، که داستان تلخی دارد
توجه به 123 نکته مغفول ماجرا
از سوی دیگر رضا جعفری معاون امور اجتماعی بهزیستی گیلان در پی قتل این کودک 13 ساله تالشی اعلام کرده که «به دلیل ماهیت جرم، دادستان مطابق با ماده 5 قانون حمایت از کودک و نوجوانان به‌عنوان مدعی‌العموم ورود پیدا کرده است و بهزیستی نیز به عنوان سازمان دولتی مدافع حقوق کودکان، تمام تلاش‌های خود را جهت احقاق حقوق حقه کودک را جزء وظایف ذاتی خود می‌داند. بهزیستی از همه ظرفیت‌ها و امکانات جهت تحقق این مهم استفاده خواهد کرد و در عین حال به دلیل ماهیت جرم و درگیری عاطفی و روانی و اجتماعی سایر اعضاء خانواده، با هماهنگی دادستان نسبت به انجام حمایت‌های روانی-اجتماعی از سایر اعضای خانواده برای کاهش آسیب‌های روانی خواهد پرداخت.اورژانس اجتماعی شهرستان تنها پس از وقوع قتل از طریق مراجع رسمی در جریان واقعه قرار گرفت که عملا کاری جهت حمایت از کودک مطابق با شرح وظایف رسمی و مصرح خود نمی‌توانست انجام دهد و چه بسا تماس با خط 123 اورژانس اجتماعی قبل از بروز می‌توانست سرنوشت اطلاع ررا برای کودک و خانواده ایشان رقم بزند که این خود نگاه فرهنگ مسئولیت‌پذیری از سوی همه آحاد جامعه را یکبار دیگر به همگان گوشزد می‌کند.
به هر حال نقایص مختلفی از نهادهای متعددی می تواند در وقوع این فاجعه موثر باشد اما نکته ای که می تواند در این میانه مورد توجه جدی قرار گیرد این است که مردم نباید نسبت به اورژانس اجتماعی بی توجه باشند و حس مسئولیت پذیری آنها در قبال چنین نگرش ها و اتفاقات کم رنگ شود و لذا با تماس و اقدام بموقع در اطلاع رسانی به 123 می توانند از وقوع چنین فجایعی پیشگیری کنند و شاهد از دست رفتن رومیناهای کشورمان با این عاقبت تلخ نباشیم .