خبرگزاري آريا- اروپا ممکن است براي برقراري روابط نزديک تر با ايران، سياست خارجي خود را از آمريکا جدا کند.
به گزارش سرويس اخبار ويژه خبرگزاري آريا، کورنليوس ادينهار، در گزارشي در اينترنشنال پوليتيکس اند سوسايتي (امريکا) نوشت:
نتيجه نهايي در انتخابات ايران قاطع تر از آن چيزي بود که حاميان رئيس جمهور حسن روحاني حتي جرأت اميدوار بودن به آن را داشته باشند: رئيس جمهور کنوني ايران ٢٣ ميليون و ٥٠٠ هزار رأي آورد (نزديک به ٥٧ درصد از ٤١ ميليون رأيي که به صندوق ريخته شد) و همين مقدار رأي کافي بود تا پيروزي قاطع او را در دور نخست تضمين کند. پيروزي او به وي امکان داد سياست بهبود روابطي را که از زمان روي کار آمدن در سال ٢٠١٣ و با توافق هسته اي سال ٢٠١٥ به عنوان بزرگترين دستاور خود تا اين زمان دنبال کرده است، ادامه دهد. با توجه بلاتکليفي ناشي از رفتار دولت جديد آمريکا، اکنون اتحاديه اروپا مي تواند نقش مهمي ايفا کند. اتحاديه اروپا با در پيش گرفتن رويکردي قاطع در سياست خارجي مي تواند راه خود را در موضوعي با اهميت سياسي جهاني از آمريکا جدا کند.
تبليغات کوتاه و سخت انتخاباتي در ايران نشان داده است در جمهوري اسلامي نيز، با وجود نظارت شديد بر رسانه ها، امکان مناظره سياسي زنده وجود دارد. محافظه کاران و ميانه¬روها به حمله به يکديگر ادامه دادند؛ گروه نخست دولت را به ناکارآمدي متهم کردند و گروه دوم تندروها را به متهم کردند که مي خواهند روزهاي بد محروميت و نبود آزادي در گذشته را بازگردانند.
رئيس جمهور روحاني در اين دوره ٥ ميليون رأي بيشتر از انتخابات سال ٢٠١٣ ميلادي به دست آورد که اين افزايش آراء نشان دهنده حمايت قاطع از مسير ميانه روي است که وي در پيش گرفته است.
در هر دو طرف، يکي از نامزد ها مدت کوتاهي پيش از رفتن رأي دهندگان به پاي صندوق هاي رأي انصراف دادند که نشان داد از همان دور نخست، انتخابات رقابت ميان دو روحاني است: روحاني رئيس جمهور کنوني و رقيب وي، ابراهيم رئيسي، توليت به شدت محافظه کار آستان قدس رضوي.
در نتيجه مشارکت بالا، يعني ٧٣ درصدي، مردم، اين انتخابات براي نظام هم پيروزي به شمار مي رود.
براي اروپا و جامعه بين المللي، نتيجه انتخابات نشان دهنده استمرار سياست خارجي است؛ زيرا انتخابات در عمل نوعي همه پرسي درباره ادامه پايبندي ايران به توافق هسته اي بود. بازتاب اين موضوع را مي توان در سخنان فدريکا موگريني، نماينده ارشد اتحاديه اروپا در امور خارجه و سياست امنيتي ديد که کمي پس از اعلام رسمي نتايج انتخابات در «توييتر» خود «حمايت بالاي رأي دهندگان» را به روحاني تبريک گفت. وي در پيامي ١٦٠ حرفي، اولويت هاي اروپا را اين طور خلاصه کرد: «#اتحاديه اروپا آماده ادامه تلاش براي اجراي «برجام»، تعامل دوسويه، صلح منطقه اي و برآوردن انتظارات همه مردم # ايران است».
از آن جا که به نظر نمي رسد واشنگتن از تحريم ها بکاهد، اتحاديه اروپا بايد ابتکار عمل را در دست گيرد.
وي به انتقاد مهمي پرداخت که از سوي مخالفان رئيس جمهور مطرح شد؛ آنها مدعي بودند که توافق وي احياي اقتصادي را که وعده داده شد، به همراه نداشت. اگر چه اقتصاد ايران در سال گذشته رشدي نزديک به ٥ درصد را تجربه کرده است و دولت روحاني توانسته است تورم را از نزديک به ٤٠ درصد به کمتر از ١٠ درصد برساند، مردم عادي ايران چنين رشدي را احساس نکرده اند.
از آن جا که به نظر نمي رسد واشنگتن بخواهد از تحريم ها بکاهد، اتحاديه اروپا بايد براي نمونه با تأمين اعتبار و فراهم کردن راه هايي براي پرداخت يا تلاش درخور براي اثبات اين که تحريم هاي کنوني به شرکاي تجاري ايران آسيبي نمي زند، ابتکار عمل را در دست بگيرد .
دومين نکته اي که موگريني به آن اشاره کرد (يعني تعامل بيشتر اروپا و ايران) در راستاي اصل همکاري دو طرفه در خارج از کشور با کشور هاي سوم است که محور اصلي سياست خارجي اروپا به شمار مي رود. اين نشان دهنده عزم و اراده براي پشت سر گذاشتن تمرکز صرف بر موضوع هسته اي است که موضوع اصلي مذاکرات ١٢ ساله اي بود که به امضاي «برجام» منتهي شد.
در هر دو مورد، اختلافاتي با واشنگتن وجود دارد. هم دولت ترامپ و هم کنگره بر اين باورند که تجارت با ايران به مثابه تقويت حکومت اين کشور است. بنابراين آمريکا علاقمند است بيشتر در مسائل محدودي همچون جنگ با گروه موسوم به «دولت اسلامي» در عراق با ايران همکاري کند. اعضاي کنگره آمريکا از هر دو حزب، مي خواهند ايران را با تحريم به علت برنامه موشکي اين کشور و فعاليت هايش در سوريه و يمن، به زانو در آورند.
گسترش روابط دو جانبه در صورت مقاومت آمريکا نيازمند شجاعت و دورانديشي اتحاديه اروپا است.
اين موضوعي است که موگريني در سومين و بلند پروازانه ترين نکته توييت خود به آن پرداخته است: آوردن صلح براي منطقه. اسرائيل و کشور هاي همسايه ايران در منطقه خليج فارس، حمايت تهران را از شبه نظاميان شيعه در لبنان ، سوريه، عراق تهديد مي دانند. آنها بر اين باورند که مشکل «برجام»، محدوديت هاي موقت برنامه هسته اي ايران نيست (در واقع آنها از اين محدوديت ها حمايت مي کنند)؛ بلکه مشکل آن بالا بردن جايگاه ايران در سياست منطقه در پي مذاکرات موفق با دولت اوباما است. از نگاه اعراب و اسرائيل، سفر دونالد ترامپ به رياض و بيت المقدس (نخستين مقصد وي در سفرهاي خارجي دوره اي او) نشان دهنده بازگشت مهم و نه فقط نمادين، مرز بندي هاي قديمي درگيري است.
اين نشان دهنده چالشي سخت در سياست خارجي براي اتحاديه اروپا و کشور هاي عضو آن است. اگر چه انتخاب دوباره روحاني به معناي ادامه بهبود روابط اروپا و ايران (به شرط ادامه پايبندي ايران به تعهدات خود در برجام) است، اما تنش ها با آمريکا به احتمال زياد افزايش مي يابند. اگر چه به احتمال زياد، خود آمريکا از توافق خارج نمي شود، اما با ادبيات تحريک آميز و اقدامات سخت ضد هسته اي خود، توافق را به طور جدي به خطر مي اندازد.
گسترش روابط دو جانبه در صورت مقاومت آمريکا نيازمند شجاعت و آينده نگري اتحاديه اروپا است. اروپا اين دو ويژگي را در سال ٢٠٠٣ با شروع گفتگوهاي هسته اي با ايران نشان دادند. اگر اتحاديه اروپا و کشورهاي عضو آن بر موفقيت هاي ديپلماتيک خود متکي باشند، مي توانند در راستاي رسيدن به هدفي ديگر پيشرفتي مهم داشته باشند: رها کردن خود از يوغ آمريکا در موضوع مهم سياست امنيتي و نشان دادن توانمندي خود به اقدام مستقل در عرصه سياست جهان.