خبرگزاری آریا- از ابتدای سال 98 بود که زمزمه‌ها برای افزایش قیمت خودرو داخلی بالا گرفت و خودروسازان در ابتدا به آرامی و پس از آن به سرعت قیمت خودروهای خود را افزایش دادند. تا جایی که در بازار فعلی خودرو در ایران هیچ خودروی صفری را نمی‌توان با قیمتی زیر 100 میلیون تومان خرید و هنوز هم قیمت خودرو داخلی با شیبی سرسام‌آور در حال افزایش است. تا جایی که تنها در فاصله یک ماهه شهریور تا مهر 99 قیمت تقریبا همه خودروهای داخلی رشدی 40 درصدی را تجربه کرده و به قیمت‌هایی نجومی رسیده‌اند. در این مقاله از همراه مکانیک به سراغ بررسی قیمت برخی از خودروهای داخلی و عوامل موثر بر تغییر قیمت آنها رفته‌ایم.
تیبا صندوقدار؛ شهریور 99: 115 میلیون مهر 99: 152 میلیون
از زمانی که سایپا تصمیم به توقف تولید پراید گرفت، تلاش‌ها برای جایگزینی یک خودروی مناسب با حدود قیمتی پراید و ویژگی‌های کمی بهتر آغاز شد. نتیجه این تلاش‌ها تولید تیبا در چهار تیپ مختلف بود که تنها تفاوت‌های آنها در بودن یا نبودن ایربگ و برخی امکانات رفاهی دیگر بود. البته اگر بتوان رینگ آلومینیومی، کنترل از راه دور و شیشه بالابر برقی را امکانات رفاهی نامید! خودروی جدید از موتوری 1.5 لیتری با قدرت 87 اسب بخار و گشتاور 128 نیوتن متر استفاده می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود که تیبای 1 تنی در مدت 13 ثانیه به سرعت 100 برسد. اما مصرف سوخت 6.9 لیتری را شاید بتوان تنها نقطه مثبت در این خودرو دانست.
تیبا هاچ‌بک، شهریور 99: 122 میلیون مهر 99: 172 میلیون
از آنجایی که سایپا علاقه زیادی به تولید نمونه‌های هاچ‌بک دارد، در سال 92 تیبا را نیز به صورت هاچ‌بک تولید و روانه بازار کرد. نسخه هاچ‌بک تیبا نسبت به پراید هاچ‌بک دارای موتوری قوی‌تر، عملکرد ترمز گیری بهتر و ظاهر زیباتری است. شاید تفاوت قیمت 42 میلیونی قیمت این دو خودرو نیز به همین دلیل باشد. مشخصات فنی تیبا هاچ‌بک هیچ تفاوتی با مدل صندوقدار این خودرو ندارد و تفاوت 20 میلیونی آنها تنها به دلیل بالا بودن تقاضای مدل هاچ‌بک است. البته اگر کمی توجه کنید این تفاوت قیمت از 7 میلیون در شهریور 99 به 20 میلیون در مهر 99 رسیده و همین افزایش شکاف طبقاتی نشان از شناخت قیمت گذاران سایپا از شرایط بازار دارد.
ساینا، شهریور 99: 125 میلیون مهر 99: 173 میلیون
پس از استقبال خریداران از تیبا سایپا که ذائقه مشتریان دستش آمده بود اقدام به تولید و فروش ساینا کرد. خودرویی که بر خلاف تفاوت‌های ظاهری تفاوت قیمت قابل‌توجهی با تیبا دارد. موتور 1.5 لیتری این خودرو دقیقا مثل تیبا تنها قادر به تولید 87 اسب بخار قدرت و 128 نیوتن متر گشتاور است. این در حالی است که تا همین یکی دو سال پیش با پرداخت مبلغ 173 میلیون می‌شد یک خودروی سرحال چینی با موتوری به مراتب قدرتمندتر خریداری کرد. از طرف دیگر در داخل این خودروی کوچک 1050 کیلویی خبری از امکانات رفاهی و ایمنی هیجان‌انگیزی نیست و تنها می‌توان دو کیسه هوا و تعدادی دکمه کنترلی را مشاهده کرد.
افزایش قیمت، چرا و چگونه؟
حال که قیمت روز برخی از خودروهای داخلی را بررسی کردیم، نوبت به پاسخ به اصلی‌ترین سوال این روزهای خریداران خودرو می‌رسد. اینکه آیا برای چنین افزایش قیمتی دلایل منطقی وجود دارد؟ به طور قطع زمانی که کیفیت ساخت خودروها و امکانات موجود در آنها هیچ تغییری نکرده و حتی کمتر نیز شده است پاسخ این سوال خیر است. خودروسازان داخلی خود می‌دانند که در صورتی که نهاد نظارتی محکمی برای قیمت‌گذاری ایجاد شود و شروع به کند و کاو کند، قیمت خودروهایی مثل پراید، تیبا، ساینا، دنا و... به نصف قیمت فعلی و حتی کمتر کاهش خواهد یافت.
متاسفانه ایران‌خودرو و سایپا از نبود رقابت در بازار در حال سوءاستفاده هستند و با در دست گرفتن افسار قیمت آن را به هر سمت و سویی که دوست دارند می‌کشانند. علاوه بر این افزایش قیمت ارز و خروج شرکت‌های خودروسازی خارجی در کنار محدودیت‌های اعمال‌شده بر واردات خودرو باعث شده است که مدیران این شرکت‌ها عرصه را بازتر ببینند و ضمن اعتراض به شرایط موجود به هر بهانه‌ای قیمت خودرو داخلی را چندین برابر کنند.
از دیگر دلایل افزایش بی‌منطق قیمت خودرو داخلی می‌توان به حمایت دولت از خودروسازان اشاره کرد. تا مدتی پیش شورای رقابت وظیفه قیمت‌گذاری و نظارت بر فروش خودروها را بر عهده داشت اما پس از اعتراض‌های بی‌وقفه خودروسازان نقش این نهاد کمرنگ‌تر شد و اکنون مدیران سایپا و ایران‌خودرو با حمایت‌های محکم نهادهای دولتی و قانون‌گذاری وظیفه تعیین قیمت را خود بر عهده گرفته‌اند. تا جایی که همین چند وقت پیش قانون افزایش 25 درصدی قیمت خودروهای داخلی در دوره‌های سه ماهه به طور رسمی تصویب شد. تصویب همین قانون همان اسب مراد خودروسازان بود که با تکیه بر آن بدون ذره‌ای تلاش برای افزایش کیفیت خودروها، تنها در یک ماه گذشته 40 درصد قیمت را افزایش دادند.
البته در این میان نقش خریداران را نیز نباید نادیده گرفت. زمانی که به محض باز شدن سایت‌های فروش ایران‌خودرو و سایپا با شرایط تحویل عجیب و غریب در مدت کوتاهی ظرفیت ثبت‌نام پر می‌شود، خودروسازان به خود اجازه می‌دهند که فشار را بیشتر کرده و تا جایی که می‌توانند از قبل خودروهایی که با ارز دولتی تولید شده سود به دست بیاورند. شاید بخش زیادی از افراد ثبت‌نام کننده دلالان و محتکران خودرو باشند اما اگر بخواهیم آماری خوش‌بینانه بدهیم نزدیک به نیمی از این افراد مردم عادی هستند. مردمی که با فکر اینکه اگر الان نخریم یک ماه دیگر باید دو برابر خرید کنیم به سمت سایت‌های ثبت‌نام روانه می‌شوند و جاده یکه‌تازی را برای ایران‌خودرو و سایپا هموار می‌کنند.
بخش عمده‌ای از دلایل افزایش بی‌منطق قیمت خودرو داخلی نبود نظارت بر قیمت‌گذاری، حذف بازارهای رقابتی و تقاضای بالای خرید خودرو است. به این دلایل باید حضور دلالان در بازارهای دست‌دوم و تفاوت فاحش قیمت بازار و کارخانه را نیز اضافه کرد. تفاوتی که باعث می‌شود مردم به جای خرید از بنگاه‌های معاملاتی به خرید از کارخانه تمایل پیدا کنند و ایران‌خودرو و سایپا را به افزودن صفرهای قیمت خودروها به خصوص قیمت خودرو داخلی علاقه‌مندتر سازند. فراموش نکنیم که هرچند دولت و نهادهای نظارتی مقصر اصلی داستان بی‌پایان افزایش قیمت و کاهش کیفیت خودروهای داخلی هستند اما استقبال ما مردم از خرید این خودروها نیز تیغ برنده قیمت‌گذاری خودرو را تیزتر خواهد کرد.