خبرگزاری آریا- جرایم سایبری و کلاهبرداری آنلاین در ایران از مجموعه ای مجزا از قوانین
کیفری، روند تعقیب تخصصی و نیروی پلیس ویژه که توسط کارآگاهان ماهر و
متخصصان فناوری اطلاعات تقویت شده است، برخوردار است.
جرایم سایبری به عنوان یک پدیده اجتماعی در ایران
مدت زیادی است
که رایانه های شخصی به بخشی از تجهیزات خانگی تبدیل شده اند و مردم شروع به
استفاده از اینترنت برای انجام کارهای روزمره خود کرده اند. با توسعه تلفن
های هوشمند و در نتیجه گسترش شبکه های اجتماعی، دسته ای از کلاهبرداران
قلمرو خود را به فضای سایبری تغییر دادند و شروع به فریب دادن مردم به خاطر
پول، اطلاعات و سایر مزایایشان کردند. پلیس سایبری ایران اخیراً گزارش
داده است که 60 درصد از کل پرونده های مربوط به فیشینگ و جعل است. در این
مقاله قصد داریم نمونه های قابل توجهی از جرایم سایبری در ایران را به
همراه مجازات ها و رویه های مربوطه مرور کنیم.
چارچوب قانونی جرایم سایبری در ایران
قانون
جرایم سایبری ایران و قانون تجارت الکترونیک دو قانون اصلی حاکم بر حوزه
جرایم اینترنتی هستند. اولی بخشی از قانون مجازات اسلامی است و شامل طیف
گسترده ای از جرایم رایج ارتکابی از طریق فضای مجازی است. جرایم سایبری
مدرن نیز مشمول این قانون هستند. مورد دوم بیشتر به مسائل فنی مربوط می شود
و به ناچار با برخی از مواد قانون جرایم سایبری همپوشانی دارد.
جرم هک در ایران
ماده
اول قانون جرایم سایبری به جرم هک یا «دسترسی غیرقانونی» می پردازد. هک
معمولا زمینه ای برای جرایم دیگر است. اما ممکن است محکوم به این جرم تا یک
سال محکوم شود.
جرم سرقت اطلاعات در ایران
بدافزارها ابزار
اولیه ای هستند که از طریق آن جرم سرقت اطلاعات ممکن است رخ دهد. ممکن است
برنامه ای را روی رایانه شخصی یا تلفن هوشمند خود نصب کنید، غافل از اینکه
برنامه در واقع یک بدافزار است. شما مرتباً متوجه می شوید که یک روز
اطلاعات شخصی یا حرفه ای شما از رایانه / تلفن شما به بیرون درز کرده است.
ماده 12 قانون جرایم سایبری به این تخلف اشاره کرده و مقرر کرده است که
محکوم به جرم سرقت اطلاعات تا یک سال محکوم شود.
جرم فیشینگ در ایران
فیشینگ
یکی از جرایم عمومی در حوزه جرایم سایبری است. این جرم اغلب به دلیل
انگیزه های مالی اتفاق می افتد و عنصر اصلی در تعریف آن «هویت کاذب» است که
آن را از جرایم مشابه متمایز می کند. وقتی فکر می کنید که از طریق دروازه
مناسبی پرداخت می کنید اما اینطور نیست، احتمالا قربانی فیشینگ هستید. ماده
9 قانون جرایم سایبری مرجع قانونی مجازات مجرمان به این جرم است. ممکن است
تا دو سال حبس محکوم شوند.
جعل و جعل رایانه ای در ایران
هنگامی
که شخصی امضای الکترونیکی شما یا سایر داده های ارزشمند را می سازد و آنها
را مال شما می سازد، او مرتکب جعل رایانه ای شده است. طبق ماده 6 قانون
جرایم رایانه ای، جاعل سایبری حداقل یک سال حداکثر تا پنج سال به زندان می
رود. ماده 68 قانون تجارت الكترونیكی نیز به وضعیت مشابهی پرداخته و آن را
جعل نامیده است. حداکثر مجازات جعل این ماده سه سال حبس است.
نقض علامت تجاری و نام دامنه در ایران
هنگامی
که نام دامنه را برای وب سایت خود انتخاب می کنید، باید مراقب باشید که
نامی مشابه با سایر نام های دامنه که در عین حال علامت تجاری تلقی می شوند،
انتخاب نکنید. ماده 66 قانون تجارت الکترونیک این عمل را جرم انگاری کرده
است. مجرم بیش از یک تا سه سال به زندان می رود.
افشای غیرقانونی اسرار تجاری
به
منظور رقابت منصفانه و محافظت از کسب و کارها از خراب شدن، افشای اسرار
تجاری ممنوع است. در صورت وقوع چنین تخلفی در فضای مجازی، ماده 64 قانون
تجارت الکترونیک قابل اجرا است. مجرم از 6 تا 30 ماه حبس می شود.
از کجا باید پیگرد قانونی را شروع کرد
وقتی
صحبت از جرایم سایبری می شود، معمولاً صحنه جرمی وجود ندارد. «محل وقوع
جرم» که عنصر کلیدی در تعیین دادگاه صالح در ایران است، قابل بحث نیست. پس
دادگاه صالح دادگاه محل کشف جرم است. اما در صورت کلاهبرداری از حساب
بانکی، دادگاه مستقر در محل افتتاح حساب، صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارد،
حتی اگر جرم از طریق فضای مجازی اتفاق افتاده باشد.
هنگام مواجهه با جرایم سایبری یا کیفری آنلاین در ایران چه باید کرد؟
به گفته یکی از وکلای جزایی در ایران
ابتدا باید دادخواست خود را به صورت آنلاین ارائه دهید سپس در صورت اقامت
در تهران به دادسرای عمومی شعبه تخصصی جرایم رایانه ای (تهران، خیابان
شریعتی) مراجعه و شکایت خود را به صورت چاپی تحویل دهید. وکیل دادگستری
کیفرخواست صادر می کند و به زودی روند عادی قضاوت کیفری آغاز می شود.