خبرگزاری آریا-بازیابی صنایع، معادن در قالب احیای واحدهای راکد، طرح های توسعه‌ای و ایجادی، تحقق سهم اشتغال و رشد 2 برابری شرکت‌های دانش‌بنیان بخشی از اهداف محقق شده دولت سیزدهم در گیلان است که توسط دولتمردان در این استان با جدیت پیگیری شد و به ثمر رسید.
به گزارش خبرگزاری آریا از رشت ، آیت الله رییسی در 2 سفری که در سمت ریاست قوه قضاییه و رییس جمهوری به گیلان داشت حوزه صنعت و تجارت را مورد توجه ویژه قرار داد و در سفر استانی دولت سیزدهم نیز با انتخاب صنعت به عنوان نخستین ایستگاه بازدیدهای میدانی نشان داد اولویت تولید و اشتغال بوده و دولت بدنبال آن است که بر مدار تولید، اشتغال و بازیابی صنعت حرکت کند.
احیای واحد های راکد
رئیس دولت سیزدهم در زمانی که ریاست قوه قضائیه را برعهده داشت گره‌گشایی از واحدهای تولیدی استان را به طور جدی پیگیری کرد چنانکه به عنوان نمونه می توان به احیای کارخانه صنایع پوشش اشاره کرد.
با شروع دولت سیزدهم عزم مسئولان برای احیای واحدهای راکد در گیلان جدی‌تر شد بطوریکه در سال 1400 نزدیک 200 واحد تولیدی غیر فعال و نیمه فعال در بخش‌های کشاورزی، گردشگری و صنعتی استان در راستای اهداف و برنامه‌های راهبردی دولت مردمی برای حمایت از بخش تولید به ویژه دانش بنیان راه اندازی و احیا شد.
مسئولان استانی در جدیدترین آمار ارائه شده در زمینه احیای واحدهای راکد در سال 1402؛ خبر دادند 119 واحد تولیدی بزرگ، متوسط و کوچک در سه بخش صنعت، کشاورزی و خدمات احیا شده و به چرخه تولید بازگشته است.
308 واحد تولیدی فعال نیز که با ظرفیت پایینی کار می‌کردند در این دولت ارتقاء یافته‌اند که سهم بخش صنعت از این تعداد 59 واحد، کشاورزی 184 واحد و خدمات 65 واحد است.
طبق این آمارها تعداد 176 طرح سرمایه گذاری نیز با ظرفیت ایجاد اشتغال 2 هزار و 72 نفر نیز در این مدت بهره برداری شدند که سهم صنعت 57 واحد، کشاورزی 76 و خدمات 43 واحد بود.
نمونه این واحدها صنایع پوشش، کارخانه ابریشم گیلان و دهها مورد مشابه بود.
کارخانه ابریشم گیلان
آیت الله رئیسی درسفر 16 بهمن 1399 به گیلان مشکلات 31 حوزه قضایی استان را مورد بررسی قرار داد که یکی از آنها وضعیت کارخانجات پوشش و ابریشم گیلان بود.
ابریشم گیلان یکی از واحدهایی بود که با حل مشکلات حقوقی و واگذاری به یکی از موسسات مالی و اعتباری فعالیت خود را آغاز کرد و از 16 اردیبهشت 1400 در پی دستور رئیس قوه قضاییه وقت و رئیس جمهور دولت سیزدهم با رفع مشکلات مالکیتی، این واحد تولیدی بازگشایی و امکان‌سنجی آن انجام شد و پس از سه ماه در مدار تولید قرار گرفت.
کارخانه ابریشم گیلان فعالیت خود را در دولت سیزدهم از سر گرفته است بطوریکه 40 درصد ظرفیت این کارخانه فعال شده و توانسته است برای 80 نفر از متقاضیان جویای کار استان شغل ایجاد کند و طبق قول مساعد مدیران این واحد تولیدی درصورت تامین مواد اولیه می توانند برای 240 نفر اشتغالزایی کنند.
کارخانه نساجی پوشش
کارخانه پوشش از واحدهای تولیدی است که با مساحت 85 هکتاری در محدوده شهر رشت واقع شده است. این کارخانه در زمان واگذاری با کمتر از سه درصد پیش پرداخت به صورت اقساط 36 ماهه به بخش خصوصی واگذارشد و یک هزار و 500 کارگر آن بیکار شدند.
هشتم بهمن‌ماه سال 1400 در سفر آیت الله رییسی بعنوان رییس جمهور به گیلان در بازدید از کارخانه پوشش رشت از آخرین وضعیت آن مطلع شد و بر راه اندازی آن تاکید کرد. در حال حاضر نخستین مرحله کارخانه پوشش افتتاح شده و 50 نیرو به کار بازگشتند. احیای این کارخانه نشان از عزم و اراده دولت در حمایت از تولید داشت.
عدم واگذاری کارخانه ایران پوپلین به بخش خصوصی
واحد دیگری که می تواند در دسته واحدهای نیمه فعال احیاء شده قرار داد ایران پوپلین است که گروه سرمایه گذاری توسعه ملی اعلام کرده که برنامه ای برای واگذاری کارخانه ایران پوپلین به بخش خصوصی ندارد و با برنامه های کوتاه مدت مفید، می‌خواهد بازدهی و اشتغال در این کارخانه را به اوج رونق برساند.
بازگشت کارخانه‌هایی نظیر ایران پوپلین به وضعیت تولید مطلوب، تحقق شعار رشد تولید و مهار تورم است. این کارخانه در سال 1402 نسبت به سال 1399 نزدیک به 47 درصد در تولید رشد داشته است.
هرچند ظرفیت تولید ایران پوپلین نسبت به سالهای گذشته مطلوب تر شده است اما مردم گیلان منتظر رسیدن این واحد به نقطه اوج تولید هستند. این واحد تولیدی متعلق به شرکت سرمایه گذاری توسعه ملی از زیرمجموعه‌های هلدینگی بانک ملی به مساحت 250 هزار مترمربع و زیربنای 116 هزار مترمربع است در حال حاضر 328 نفر در آن اشتغال دارند. کارخانه ایران پوپلین در سال 1353 تأسیس و قسمت‌های مختلفی ازجمله ریسندگی، بافندگی، رنگرزی و چاپ در آن راه‌اندازی شد.
واحدی که بعد از رکود جدی اینک برای رونق مضاعف آن و ایفای نقش موثر در حوزه صنایع نساجی استان و کشور تلاش می شود.
پرداخت تسهیلات تلفیقی یارانه‌دار به 637 طرح در استان گیلان
از جمله اقداماتی که درراستای احیاء و توسعه واحدهای تولیدی دچار مشکل استان در این مدت انجام شده پرداخت تسهیلات یارانه‌دار رونق تولید واشتغال و یا همان بند الف تبصره 18 بود که در استان به 637 طرح اعطاء شد.
تسهیلات یارانه‌دار رونق تولید واشتغال و یا همان بند الف تبصره 18 تسهیلاتی است که دولت آورده خود را از محل منابع بودجه با اعتبارات برخی از بانک های عامل(بصورت مشارکتی) و تحت عنوان تسهیلات یارانه دار به اشخاص حقیقی یا حقوقی با هدف ایجادیک واحد تولیدی اشتغالزا و یاطرح توسعه واحدهای فعال پرداخت می‌کند.
این بند از سال 1400 در قانون بودجه کشور مصوب شد و به بودجه 1401 تسری پیدا کرد. این تسهیلات کم‌بهره و یارانه‌ای دولت به واحدهای تولیدی پرداخت می شود تا رونقی به کسب و کارها بدهد در این راستا سال گذشته در گیلان 637 طرح از تسهیلات یارانه‌دار برخوردار شدند و کمکی برای حوزه تولید استان بود.
استان گیلان با 300 واحد تولیدی قطب نخست صنایع سلولزی کشور است و مقام اول را در تولید اوارق فشرده چوبی و پالت‌سازی دارد و نیاز اولیه مجتمع‌های پتروشیمی و سایر کارخانجات کاشی، سرامیک و پالت کشور توسط واحدهای صنعتی این استان تامین می شود.
گیلان پنج کارخانه بزرگ ام. دی. اف، نئوپان و 2 کارخانه بزرگ در صنعت بسته بندی کاغذ و 2 واحد بزرگ و شاخص پالت سازی دارد. صنایع سلولوزی شامل واحدهای تولیدی نئوپان، ام دی اف، کاغذ قهوه‌ای (بسته‌بندی مقوا یا کرافت)، انواع کارتن و پالت سازی و صنایع سلولزی بهداشتی می شود که تعداد این واحدها در استان حدود 300 مورد است.
31 واحد صنعتی نیز با هدف افزایش ظرفیت واحدهای نیمه فعال از طریق عارضه یابی و ارتقاء توانمندی ها شناسایی شدند که یکی از مصوبات سفر بهمن ماه 1400 رییس جمهور به گیلان موظف کردن بانک‌ها به فعال نگه داشتن صنایع و کارخانجات دراختیار و تحت تملک تا زمان واگذاری بود که در این رابطه 6 واحد شناسایی و نسبت به حفظ و پایداری فعالیت آنها اقدام شد.
اعطای بورسیه تحصیلی به دانشجویان نخبه و صدور مجوزهای دانش بنیان
یکی از ویژگی های دولت سیزدهم حمایت از اقتصاد دانش بنیان است، استان گیلان در راستای تحقق اهداف دولت توانست در عرض 2 سال رشد 2 برابری در تعداد شرکت‌های دانش بنیان را تجربه کند.
تعداد شرکت‌های دانش بنیان گیلان در سال 1401 با اقداماتی روبه جلو از 171 واحد به 370 واحد در سال 1402 رسید. دلیل این افزایش؛ پیگیری و ارتباط موثر بین صنعت و همه دانشگاه‌های استان با امضای تفاهمنامه‌ای برای بهره‌مندی از توان علمی اساتید دانشگاه در راستای بهبود تولید، کاهش هزینه‌های تولید، بروزرسانی ماشین‌آلات همچنین آموزش تولیدکنندگان و برنامه ریزی‌های کاری مطلوب بود.
واحد آموزش، پژوهش و فناوری سازمان صنعت، معدن نیز بین واحدهای فناوری و نوآوری و صنعتی پلی بین بخش صنعت و دانشگاه ارتباط برقرار کرد و تواست زمینه را برای دریافت کمک هزینه تحصیلی (بورسیه) به دانشجویان مستعد رتبه‌های زیر 2 هزار فراهم کند.
اما از دیگر از اقدامات تحولی موثر در حوزه تولید، صدور پروانه تحقیق و توسعه برای واحدهای علاقمند ورود به مباحث نوآوری و فناوری در تولید محصول جدید، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌هاست.
واحدهای تولیدی پس از دریافت پروانه تحقیق و توسعه و طی دوره آموزشی، موفق به دریافت پروانه تحقیق و توسعه خواهند شد و از مزایایی مانند معافیت‌های مالیاتی و گمرکی بهره‌مندمی‌شوند.
انعقاد قرارداد با برخی از شرکت‌های فناور برای حل مشکل واحدهای تولیدی و ایجاد ارتباط بین دانشجویان و بخش صنعت است که در استان با جدیت در این دو سال پیگیری شده است. کمک به بنیاد نخبگان در ارتباط با بورسیه تحصیلی دانشجویان مستعد رتبه‌های زیر 2 هزار که تمایل دارند بورسیه واحدهای صنعتی باشندهم از دیگر تلاش ها در این حوزه است و این دانشجویان می توانند از بورسیه کمک هزینه تحصیلی بنیاد نخبگان استفاده کرده و با واحدهای تولیدی نیز همکاری کنند.
تحقق سهم 37 درصدی اشتغال در حوزه صنعت و صنوف
اداره کل صعت، معدن و تجارت گیلان در حوزه اشتغالزایی نیز توانست در سال 1401 سهم 37 درصدی خود را در این حوزه محقق کند.
سهم این دستگاه اجرایی در بخش اشتغال 15 هزار نفر بود که توانست 16 هزار و 400 شغل در حوزه صنعت، معدن و اصناف ایجاد شد.
همچنین تراز مثبت سرمایه گذاری در حوزه های متنوع صنعتی نیز موجب شد زمینه اشتغال برای بیش از چهار هزار 115 نفر به صورت مستقیم در کارخانجات استان فراهم شود.
جذب 96 درصدی سهمیه تبصره 18 در بخش صنعت
در سالهای اخیر برای برطرف کردن مساله انحراف در هزینه‌کرد از شبکه بانکی، کمیته نظارت با دستورالعمل تبصره 18 و 16 و سایر دستورالعمل های شبکه بانکی تنظیم شده است و این کمیته متشکل از دستگاه‌های اجرایی و نظارتی در استانداری نحوه هزینه کرد تسهیلات این واحدها را بصورت مورد به مورد بررسی می کنند.
در سال 1400 از محل منابع تبصره 18 قانون بودجه نزدیک 214 میلیارد تومان به 17 واحد تولیدی پرداخت شد و حدود 96 درصد سهمیه تعیین شده از محل استانی جذب شد.
شیوه نامه منابع مرتبط به بند الف تبصره 18 سال 1401 در اردیبهشت ماه 1402 ابلاغ شد هرچند به خاطر تنگناهای اقتصادی رقم اختصاص یافته ممکن است متناسب با نیاز اصلی بخش صنعت نباشد اما دولت از کانال‌های مختلف سعی در تامین مالی بخش تولید دارد که یکی از این روشها تبصره 18 و 16 است که در دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت.
استان گیلان سه هزار واحد تولیدی و صنعتی و 85 هزار نیروی انسانی شاغل در واحدهای صنعتی، 155 هزار نفر در حوزه صنفی و خدمات مرتبط، 831 نفر در حوزه بازرگانی خارجی و هزار و 700 نیروی کار معدنی دارد.
احیای معادن در دولت سیزدهم
از ابتدای دولت سیزدهم 71 محدوده معدنی در گیلان شناسایی شد و در فرایند مزایده قرار گرفت، 52 معدن فعال دارای پروانه بهره برداری معدنی نیز در این استان فعال هستند که برای بیش از 2 هزار و 500 نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده اند.
در سال 1401 در راستای کمک به عمران و آبادنی استان تعداد 105 فقره مجوز برداشت معدنی برای تامین مصالح پروژه های راه آهن و آزاد راه قزوین-رشت، بزرگراه آستارا-آستارا، جاده سنگر-سیاهکل، اقدام مسکن ملی صادر شده است.
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی استان طی پژوهش های متعدد علمی وجود معادن مس و طلا در غرب گیلان را شناسایی کرده است و معادن میکای شرق گیلان نیز نمونه ای از ظرفیتهای نهفته استان گیلان هستند.
استان گیلان پنج معدن فعال (مصالح ساختمانی، سنگ لاشه، شن و ماسه کوهی، مخلوط کوهی) دارد که حدود 2 هزار نفر به طور مستقیم و 6 هزار نفر بطور غیرمستقیم در آن اشتغال دارند. همچنین 220 واحد صنایع معدنی در استان گیلان وجود دارد که در زمینه فرآوری مواد معدنی و ایجاد ارزش افزوده فعالیت می‌کنند و برای بیش از هفت هزار نفر اشتغال ایجاد کرده اند. در بخش دانه بندی شن و ماسه هم 18 واحد دانه‌بندی با نزدیک پنج هزار نفر اشتغالزایی در گیلان جود دارند.
سال گذشته همچنین بیش از 17 میلیارد تومان از محل حقوق دولتی معادن حاصل و به خزانه عمومی دولت واریز شد. گیلان در سال 1400 در مجموع 16 میلیارد تومان در بخش حقوق دولتی معادن درآمد داشت. موضوع دریافت حقوق دولتی معادن از تکالیف دولت به سازمان، صنعت، معدن و تجارت برای تامین درآمدهای غیرنفتی پایدار و مولد جایگزین درآمدهای نفتی است.
راه اندازی مجدد معدن سنگرود
یکی از مهمترین و بزرگترین معادن استان گیلان معدن بزرگ ذغال سنگ سنگرود رودبار است که بیست و یکم اسفند 1401 پس از 30 سال دوباره احیا شد.
این معدن که پس از زلزله سال 69 به دلایل مختلف از جمله کمبود ذخایر و عدم توانایی شرکت بهره بردار غیرفعال شده بود، در سال 94 به طور کل منحل و در نهایت به شرکت تهیه و تولید مواد معدنی واگذار شده بود، دوباره فعال شد.
شرکت سنگرود 36 هکتار مساحت دارد و پس از سال‌ها به شرکت برنده مزایده واگذار شد تا امور اکتشافی جهت تعیین میزان ذخایر زغال سنگ و سایر مواد معدنی از جمله خاک نسوز و عناصر دیگر را انجام دهد.
سنگرود در سالهای گذشته به تدریج رو به نابودی رفته و تعطیل شده بود و حدود سه هزار نفر افراد شاغل در این معدن بیکار شده بودند که پس از پیگیری های مجدانه مسئولان استانی و شهرستانی برای بازگشت مجدد به چرخه تولید آماده شد.
در حوزه صنعت، معدن و تجارت استان اقدامات بسیاری مانند افتتاح بزرگترین کارخانه بخش خصوصی در حوزه فولاد جهت تکمیل زنجیره تامین، تولید آهن اسفنجی، اولین خط تولید ورق فولادی گالوانیزه با ظرفیت تولید سالانه 150 هزار تن، راه اندازی نخستین خط تولید انواع ماشین ظرفشویی و لباسشویی خانگی، اولین کارخانه سرم سازی، راه اندازی خط تولید کاشی های تزئینی با تمرکز بر بازارهای صادراتی در منطقه محروم هم در حال انجام است.
پیگیری احیاء و بازگشایی شرکت چاپ و بسته بندی، راه اندازی خطوط دیگر شرکت ایران برک، بهره برداری از بزرگترین مجتمع تفریحی–تجاری سیتادیوم هم به زودی در دولت سیزدهم محقق خواهد شد.